Het elektrische-fiets-wel-of-niet-dilemma

De stad zonder fiets kan ik mij niet voorstellen. Je bent in no-time van A naar B. Bijna alles is onder de twintig minuten te fietsen en je past overal tussendoor. Dit betekent dat ik vrijwel elke dag in totaal minstens zo’n dertig tot veertig minuten fiets, iets tussen de vijf en acht kilometer per ritje, dus dat maal twee. Dat doe ik vrij rap op een stadsfiets-met-terugtraprem-maar-wel-met-snel-verzet (ik meen 15 in plaats van 16 tandjes achter, dan ga je nét iets sneller dan de rest). Ander voordeel is dat ik niet van sport hou en daar dus praktisch niet aan hoef te denken, fietsen en een verder vrij actieve levensstijl doet zijn werk.

Soms fiets ik verder. Binnen de ring van Amsterdam, maar wel bijna de maximale afstand. Zo’n veertig minuten enkele reis, 35 met alle stoplichten op groen en wind in de rug. Eigenlijk net niet prettig met een versnellingsloze stadsfiets, zeker als je ook nog te veel spullen meesleept op je rug en een onhandig opgehangen tas aan je stuur. Het is niet onoverkomelijk voor een keertje, maar als het dan een paar keer per week wordt. Twijfel. Als het ook nog stevig waait, dan is de lol er snel af.

“Neem een elektrische fiets” zeggen mensen dan. Vaak heb ik eraan getwijfeld, tot ik onlangs vijf minuten op zo’n ding zat. Dat ging wel heel erg makkelijk… zoefvvv… en je bent de brug op. De tegenwind lijkt niet te bestaan. Geniaal. Heerlijk zou ik het zelfs willen noemen. Het gemak. Je ziet jezelf probleemloos 30 kilometer fietsen naar oorden waar je anders OV of een auto naartoe zou nemen. Aan de andere kant doe ik dat net zo makkelijk op de racefiets, die heeft alleen weer andere nadelen. 

Beweeg je eigenlijk wel met zo’n elektrisch apparaat? Daar ben ik nog steeds niet helemaal uit. Sommige ervaren e-bike-berijders zeggen dat het er inderdaad voor zorgt dat je alsnog naar de sportschool moet. Anderen zeggen dat je de trapondersteuning gewoon niet zo hoog moet zetten. Allen zijn het er wel over eens: je beweegt minder. 

Een bijna duivels dilemma, al is het vooral een luxeprobleem. En geld, gratis zijn ze over het algemeen niet.

Hoog tijd eens bij een fietsenmaker naar binnen te stappen, gespecialiseerd in elektrische fietsen en prachtige supersnelle ‘gewone’ fietsen. “Moet ie altijd buiten staan?” vraagt hij, om vervolgens zelf het antwoord al te geven. “Ja zeker hè.”

“Eh, ja inderdaad”, antwoord ik. “Even naar boven tillen is geen optie, behalve als je een keer langer weg bent misschien.” Ik ken mensen in huizen met tuinen en zo, die hebben dan én een racefiets én een gewone fiets (vaak met versnellingen) én een elektrische voor de lange afstand naar de stad of wat dan ook. Dat is voor mij als stadsbewoner op 3-hoog toch anders. Eens in de zoveel tijd sleep ik, niet geheel van harte, mijn racefiets naar beneden. De man van de fietsenwinkel is duidelijk: “Elektrische fietsen zijn niet heel goed in altijd buiten staan. Eigenlijk zijn ze daar niet voor gemaakt.” Ook niet echt een aanbeveling. Ik opper nog Vanmoof, de fiets die ik in de 2011-versie nog steeds rij zonder elektrieke hulpmotor. Die vindt hij eigenlijk maar niks, al worden ze wel langzaam een stukje beter volgens hem. Vooral mijn fiets is totaal uit verhouding. Tja, klopt ook wel, mijn houding is wel wat krommig. Als ik op een fiets zou fietsen met versnellingen en een goede houding, zou ik volgens hem ook helemaal geen elektrische ondersteuning nodig hebben. Omdat ik soms racefiets, weet ik dat dit zomaar eens waar zou kunnen zijn.

Stel, ik zou een tweede fiets overwegen, elektrisch of sport-zonder-elektromotor,dan moet die ook beneden in het rek. Naast de vraag: ‘houdt ie het dan ook jaren uit’? Is het ook een beetje aso, het is hier immers nogal vol in de rekken, tel daar een paar van die onuitstaanbare fietskratten bij op en er past geen fiets meer bij. Dan de gewone stadsfiets eruit? eh, nee, liever niet. En ook steeds dat zeurende stemmetje in mijn achterhoofd over die onontbeerlijke beweging waardoor ik niet hoef te sporten. Een bijna calvinistische luiheidsangst grijpt me aan. Lastig, ik ben van alles, maar religieus kun je me niet noemen. 

Misschien moet ik het probleem anders bekijken. Benoem waar het om gaat: langeafstandsvervoer per fiets binnen de ring van Amsterdam. Dit betekent: vrijwel alleen maar stadswegen, geen lange afstanden waar je goed kunt doortrappen. Veel slecht wegdek, veel wegafsluitingen, veel hobbels. Misschien wel ideaal met een e-bike in verband met optrekken. Een paar kilometer is wel goed genoeg voor hogere snelheid, maar is dat voldoende? Wat rechtvaardigt dat ik een batterij voor mijn gemak moet laten maken om daarmee iets lichter vooruit te komen dan nu? Draag ik zelf niet ineens bij aan iets waar ik een beetje een hekel aan heb? Die vermaledijde snelle e-bikers met als summum-van-haat mijnerzijds de fatbikes? Is er niet een betere oplossing? Gewoon een goede fiets mét versnellingen? Dan blijf je ongemerkt aan je conditie wekken en zul je waarschijnlijk comfortabeler fietsen dan ik nu doe op die 12 jaar oude Vanmoof met enkel (maar snel) verzet.

Inmiddels weer het voorbagagedragertje erop gezet, geheel vergeten dat die nog ergens lag

Begrijp me overigens niet verkeerd, ik denk dat op veel plekken in de wereld e-bikes ideaal zijn. Toen ik in San Francisco ooit op een motorloze huurfiets die bergen in die stad op probeerde te fietsen begreep ik dat mensen op veel plekken op deze wereld echt pas gaan fietsen als ze trapondersteuning hebben. Stuk beter dan de auto. Maar die gebruik ik nu ook al niet voor ritten binnen de stad (daarbuiten ook nauwelijks trouwens).

Lijkt het er nu op dat ik mijzelf toch naar een volledig door menskracht voortbewogen fiets toe beredeneerd heb? Je zou het eigenlijk gewoon eens willen proberen, maar ik zie niet helemaal gebeuren dat ik even een paar fietsen voor de deur zet om dat ook daadwerkelijk te doen. Fietstests van organisaties als de ANWB en Consumentenbond lijken zich alleen maar te richten op oude van dagen, dus daar heb je ook niks aan. Wat wil ik eigenlijk? Oh ja, daar begon ik mee. Ik wil: blijven bewegen en toch comfortabeler fietsen. Daarnaast wil ik ook met minder problemen veel meuk meeslepen, zonder dat je een bakfiets nodig hebt. Maar een fietskrat is uit den boze omdat het een ruimtevreter is in de stad. Een rugtas is prima, maar als het warm is zweet je je de pleuris. Het idee van die ouwe Vanmooffiets van mij was ooit dat het een perfecte stadsfiets zou zijn, nou ja, aangezien ik hem al bijna 12 jaar gebruik laat wel zien dat ie dat wel is. Toch zou ik opteren voor een nieuw soort stadsfiets, eentje die nét iets meer kan maar wel in elk fietsenrek past. Zelf ontwerpen dan maar?

Krijn

Krijn Soeteman is a Dutch science and technology journalist. He majored in the history of art and architecture. After his studies he started as a music video producer. This led to producing a Museum Night at the NEMO Science Museum, which eventually led to science journalism. And much more.

Comments are closed.