Hét techwoord van de afgelopen jaren is disruptive […]. Ontwrichting op alle vlakken. Vaak websites en dergelijke die één ding doen binnen een bepaald gebied. Binnen dat gebied moet dat bedrijf zo snel mogelijk alleenheerser worden. Weinig echt vernieuwende tech en veel blaat.* Veelal gaan ze over dingen die slimme jongens (m/v) met een goed stel hersens en een al dan niet afgemaakte studie met een paar vriendjes uit de mouw kunnen schudden. En al snel met hulp van een heleboel geld als ze toevallig op het goede moment op de goede plek zijn. Daar moeten we allemaal in mee, heel snel ook! Europa wil die boot niet missen, dat zou toch jammer zijn.
Ondertussen is er een onderzoeks- en technologiegebied waarin Europa (als we nog even zo territoriaal willen denken) heel hard de boot aan het missen is. Een gebied met een stuk minder sex-appeal, minder hippe laptops of andere gadgets en, misschien in de ogen van buitenstaanders, bijna saai: gentechnologieën.
Elk stukje research naar gentech wordt hier steevast gekaapt door een tegenlobby die zo sterk is dat we binnenkort niet alleen meer museale steden hebben om toeristen te trekken. Nee, binnenkort zijn we zélf een museaal ras. Achtergebleven door angsten die ‘ons’ al snel uit de genetische manipulatieachtbaan gooiden. Al is binnenkort natuurlijk een relatief begrip.
De naam van het bedrijf ga ik niet noemen, maar zoeken op de woorden ‘broccoli’ en ‘eigendom’ laten weinig te raden over. Het gaat hier om een variant met een hogere stam, waardoor telen makkelijker is dan bij ‘natuurlijke’ broccoli. Gewoon uitgedokterd in het lab.*
Uiteraard moeten we niet klakkeloos alles maar gaan doen, alleen is het verantwoordelijk omgaan met dingen waarmee je praktisch alles kunt niet ’s mans beste eigenschap.
Daarom moet er discussie zijn over dit soort dingen. Het onderzoeksgebied is ook eigenlijk te breed. Te groot, te moeilijk te vangen in een paar woorden. Met een kleine ingreep ervoor zorgen dat iemand geen kind krijgt met een bepaald syndroom vinden velen nu al wel prima, want stel je nou voor dat je zelf… Terwijl aan de andere kant juist die menselijke diversiteit ervoor zorgt dat er mensen zijn die sommige dingen fantastisch kunnen en sommige dingen niet. Stel dat je elke vrucht waarin een mogelijke autistische afwijking gevonden wordt, maar met het badwater wegspoelt, terwijl daaruit nou juist ook weer vaak de meest geniale typetjes voortkomen, is dat dan handig? Niet voordat alles daarover uitentreuren is uitgeplozen en we weten hoe dat werkt.
Juist dat iets dergelijks als genetische selectie nu in rudimentaire vorm al kán, maakt dat we niet met de hakken in het zand moeten gaan staan. Praat, discussieer, doe. Maak er kunst over. Maak er kunst mee. Denk breder en niet alleen vanuit ‘de’ economie of bedrijfskundig perspectief. Kijk samen met filosofen, historici, kunstenaars naar waar we toe in staat zouden kunnen zijn, wat er zou moeten kunnen en waar we vraagtekens bij moeten zetten.
Ondertussen ontdekken we historische lijnen in onze levens en die van dieren en planten door oud genetisch materiaal te onderzoeken. De geschiedenis wordt niet alleen meer geschreven door oude geschriften, kleitabletten of grottekeningen. Neen, die wordt gecombineerd met genetische kennis, zoals het mitochondriaal DNA dat alleen via de moeder overgedragen wordt. Ineens blijkt dat je familie enkele generaties geleden in een flinke hongerperiode zat…
Weinig technologieën zijn zo ontwrichtend als het enorme scala aan gentechnologieën en alles wat daar weer mee te maken heeft. Misschien moet je het eigenlijk al breder trekken: nanotechnologieën in het algemeen. Daar drijft een steeds groter deel van de innovatie op, al moeten we niet vergeten dat de tijdspanne vaker over 50+ jaar gaat dan vijf. De tech waar we ons zo blind op staren is helaas die van de harde, snelle Euro’s en werelddominantie. Met een chat-app.
*Uiteraard vragen dingen die zo snel wereldomvattend moeten zijn om veel innovatie rond bijvoorbeeld netwerkschaalbaarheid, maar als je zover bent, koop je dat ‘gewoon’ in.
*Al werd die broccoli verkregen door.. ‘ouderwets’ kruisen. Duurt vooral heel lang en zorgt voor veel meer fouten
Volgens mij is het disruptive waar consumenten van houden vooral een slick geformuleerde marketingterm. De echte ontwrichting, tja, daar zijn we met zijn allen best wel bang voor. De wet van de remmende voorsprong (gekoppeld aan het kokendekikkersyndroom) begint zo langzamerhand behoorlijk tegen ons te werken.