De Nederlandse Spoorwegen werkte zonder veel ruchtbaarheid aan nieuwe kortingskaarten. En ondanks dat daar enkele interessante oplossingen bij zaten, was er ook kritiek. Die kritiek kwam van verschillende organisaties uit het LOCOV1. De oude abonnementen en kortingskaarten waren te simpel volgens de NS en men bedacht zich dat het handig zou zijn om zes verschillende opties te introduceren. Ondanks dat men zich kan gaan afvragen of het praktisch is mensen zoveel verschillende keuzes met deels overlappende voor- of nadelen te geven, leek het in ieder geval een handreiking naar de reiziger, die door de verschillende belangenorganisaties positief werd ontvangen.
Het heikel punt bij de nieuwe abonnementsvormen is het voortbestaan van of – zoals nu blijkt – het afschaffen van het Voordeelurenabonnement (VDU) in de oude vertrouwde vorm. Het VDU gaf recht op korting tussen 9:00 uur ’s ochtends en 6:30 de volgende ochtend. De reiziger kon 2,5 uur per dag niet genieten van de 40% korting. Erg haalbaar en goed planbaar voor de regelmatige reiziger: soms had je ‘pech’ en moest je echt voor negen uur weg, maar de rest van de dag kon je makkelijk plannen.
Het VDU is nu weg. Er is een ander type voor in de plaats gekomen voor 50 euro per jaar: 40% korting in de daluren, dat betekent: tussen 6:30 en 9:00 uur én tussen 16:00 en 18:30 geen korting. Er is wel een abonnementsvorm (Altijd Voordeel) waarbij men een korting van 20% geniet in de spitsuren en daarbuiten 40%, maar dit abonnement kost 25 euro per maand. Het ‘oude’ abonnement was 60 euro per jaar en lijkt nog het meest op het Dal Voordeel. Klinkt verwarrend lijkt me.
Het advies uit de brief van het LOCOV is af te zien van het introduceren van een avondspitsbeperking bij de directe opvolger van het VDU-abonnement omdat de VDU-formule zo succesvol is, mede door zijn eenvoud. Als men dit advies niet wil overnemen, wil men in ieder geval meer evenwicht in de prijsverhoudingen zien dan die het geval waren tijdens het schrijven van de betreffende brief. Naar nu blijkt is aan geen van beide adviezen gehoor gegeven.
Het invoeren van de ‘avondspits’ is iets waardoor mensen ineens moeten gaan rekenen met een ‘Dal Voordeel’ abonnement. Als voorbeeld neem ik de regelmatige reiziger die reist wanneer hij dat wil. Niet de trajectreiziger (die heeft waarschijnlijk toch al een trajectkaart), niet de 65-plusser, niet de student, niet een kind, niet een van die makkelijk indeelbare groepen, nee, gewoon een reiziger, een nomade tussen steden. Dat type wat al sinds het inleveren van zijn OV-studentenkaart een VDU heeft. Dat type, wat nooit de trein uit gegaan is omdat hij een leasebak onder zijn kont kreeg. Het enige waar deze reiziger rekening mee hoefde te houden met het oude VDU abonnement is de ochtend, wil hij vroeg reizen, dan is het duidelijk. Maar deze reiziger kan besluiten een trein om 15:06 ’s middags te nemen of om 18:18 of om 22:28 of om 10:12. Deze reiziger gebruikt waarschijnlijk ook een OV-fiets en alles wat er verder mee te maken heeft. Ze schikken zich makkelijk naar drukte, rust, vertraging of ander ongemak. Die reiziger wordt ineens een avondspits in de maag gesplitst.
De avondspits bestaat. Op de weg vooral. Maar ook bij uitval van een trein. Aan de andere kant is het arrogant om te denken dat de avondspits over heel het land zo vol is als bijvoorbeeld tussen Utrecht en Amsterdam. Als je om 17:46 in de rechtstreekse trein naar Den Haag stapt in Groningen, dan ben je verzekerd van een zitplaats. Het is zelfs niet heel erg vol. 2 uur en 36 minuten later sta je dan om acht voor half negen midden in Den Haag op het Centraal Station. In die tijd betaal je de volle mep van 23,40 terwijl als je om 15:46 vertrekt en je het grootste gedeelte van de tijd tijdens die mooi bedachte avondspits in de trein gaat zitten, ben je om 18:22 in Den Haag terwijl je slechts 14,40 lichter bent met je 40% korting. Nu had je ook kunnen kiezen die kaart die 25 euro per maand kost te nemen, zodat je 20% korting kreeg en voor 18,80… Aan de andere kant, was het misschien voordeliger geweest om een Weekend Vrij abonnement te nemen?
Het hiermee bezig zijn, is zo onbevredigend dat het voor de meeste mensen al snel het verkeerde keelgat in zal schieten. Het eerste advies van het LOCOV “Zie af van het introduceren van een avondspitsbeperking bij de directe opvolger van het VDU-abonnement. De VDU-formule is – mede door zijn eenvoud – dusdanig succesvol, dat de NS hier niet aan zou moeten willen tornen.” zou toch echt ter harte genomen moeten zijn.
Helaas is dat laatste niet zo. Over een klein jaar moeten de kaarten geevalueerd worden door een aangenomen motie Van Gent (motienr. 32404 – nr. 42) . Ik kan geen koffiedik kijken, maar ik geloof niet dat er veel huidige VDU-houders over zullen stappen. Wel denk ik dat er nieuwe reizigers bijkomen met de andere abonnementen. Helaas lijkt de reiziger die de trein gebruiken als allerhande vervoermiddel er het meest bekaaid af te komen.3
1Landelijk Overleg Consumentenbelangen Openbaar Vervoer: Ministerie van Verkeer en Waterstaat, NS, Prorail, ANWB, Consumentenbond, Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad Nederland, Fietsersbond, Landelijke Studentenvakbond, Ouderenorganisaties CSO en ROVER.
2http://www.rover.nl/downloads/Locovadvies_NS_portfolio.pdf –> NIEUWE LINK via Locov.nl
3Volgens de Abonnementenwijzer krijg ik het advies mijn huidige abonnement te behouden, tja.. dat had ik ook al kunnen bedenken of anders het Weekend Vrij abonnement, wat dus 40 euro per maand kost, terwijl mijn huidige abo 60 per jaar kost
